W 1991 roku zlikwidowano znajdujące się w Cieplicach na ulicy Staromiejskiej 8 Muzeum Walki i Pracy, Oddział Historyczny Muzeum Okręgowego w Jeleniej Górze (obecnie Muzeum Karkonoskiego). Zbiory oddziału i pracowników przeniesiono do siedziby głównej muzeum, przy czym część zbiorów składającą się głownie z militariów przekazano do Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Dżonowie, Muzeum Osadnictwa Wojskowego w Lubaniu i Muzeum Miedzi w Legnicy. W 1992 roku powstał Dział Archeologiczno-Historyczny, którego cała kolekcja historyczna to dawne zbiory Muzeum Walki i Pracy w Cieplicach. Było to kilkaset eksponatów związanych z powojenną historią miasta i regionu oraz zapoczątkowana i tworzona tu przez ówczesnego kustosza muzeum Marcina Zawiłę, kolekcja starych pocztówek karkonoskich. Przez około 10 lat Dział Archeologiczno-Historyczny gromadził eksponaty historyczne związane z regionem (plakaty, dokumenty, medale, fotografie, militaria i inne przedmioty), fotogramy (stare pocztówki, fotografie i ilustracje) oraz kolekcję archeologiczną związaną z badaniami w regionie (przy czym były to też eksponaty związane z przedwojennym Muzeum Karkonoskim, jak i eksponaty pozyskiwane z badań własnych działu i innych badaczy oraz instytucji). W latach 1992 – 93 kolekcja fotogramów wzbogaciła się o część dawnych zbiorów ikonograficznych z biblioteki Muzeum Karkonoskiego. Stopniowo opracowywany jest zbiór kilku tysięcy fotografii, diapozytywów, negatywów i klisz szklanych oraz licznych pamiątek po dawnym Towarzystwie Karkonoskim. W tym czasie Dział Archeologiczno-Historyczny prowadził liczne nadzory archeologiczne i badania, takie jak: badania na Wzgórzu Krzywoustego w Jeleniej Górze, Zbójnickiego Zamku w Borowym Jarze, Huty Orle k. Jakuszyc, badania obszarów wczesnośredniowiecznego szklarstwa w regionie i inne. Nadzory były prowadzone odpłatnie przy inwestycjach, co wydatnie wspomagało finanse Muzeum Okręgowego w Jeleniej Górze. Kierownikami działu byli kolejno Stefan Skibiński, Wojciech Grabowski i Robert Rzeszowski. W 2001 roku podzielono zbiory działu i stworzono dwa oddzielne działy: Historii i Archeologii. Kierownikiem pierwszego został Robert Rzeszowski, drugiego Tomasz Miszczyk. Od 1999 roku w porozumieniu z miejscowymi kolekcjonerami i jeleniogórskim antykwariatem „U Benia„ organizowana była w muzeum Karkonoska Giełda Kolekcjonerska. Ostatnia X giełda odbyła się w czerwcu 2009 roku. Przez wszystkie lata organizował ją Dział Historii. Giełdę zakończono z uwagi na rozpoczynającą przebudowę muzeum w 2010 roku. W chwili obecnej po reorganizacji w 2013 roku, Dział Historii i jego zbiory są częścią Muzeum Historii i Militariów, oddziału Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze. Zbiory historyczne oddziału to ponad dwadzieścia tysięcy: fotogramów i ilustracji (pocztówki, fotografie, klisze szklane, diapozytywy i inne formy ilustracji), przedmioty historyczne i pamiątki dotyczące regionu oraz pokaźny zbiór plakatów liczący ok. 600 plakatów. Z liczących około 1200 numerów inwentarzowych eksponatów historycznych wydzielone zostały militaria stanowiące odtąd osobną kolekcję kilkuset eksponatów. Militaria stanowią kolekcję związaną ze Skansenem Uzbrojenia Wojska Polskiego na ulicy Sudeckiej gdzie prezentowany jest sprzęt wojskowy.