Archeologia
Zabytki archeologiczne składające się na zbiory Działu Archeologii Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze reprezentują cały przekrój dziejów człowieka, jaki można prześledzić na obszarze zainteresowań Muzeum. Z oczywistych względów (najintensywniejsze zagospodarowywanie regionu) najbogaciej zilustrowany w zbiorach jest okres średniowiecza, jednakże zabytki pradziejowe, choć mniej liczne, także stanowią ważny przyczynek do poznania rozwoju cywilizacji ludzkiej w Sudetach Zachodnich.
Epoka kamienia
Zabytki z epoki kamienia reprezentowane są w zbiorach skromnie, ponieważ region w tym okresie nie był objęty stałym osadnictwem, a jedynie czasowymi penetracjami. Z zabytków warto wymienić krzemienne groty paleolityczne, a także, pochodzące już z młodszej epoki kamienia – neolitu – siekiery krzemienne i kamienny topór, oraz jedno naczynie gliniane – puchar charakterystyczny dla kultury pucharów lejkowatych.
Epoka brązu
Epoka brązu reprezentowana jest zabytkami charakterystycznymi dla późnych (halsztadzkich) faz kultury łużyckiej, pozyskanymi w trakcie badań łużyckiego cmentarzyska ciałopalnego w Jeleniej Górze (ul. W. Pola). Są to naczynia ceramiczne (popielnice, amfory, wazy, kubki, misy, czarki), a także wyroby z brązu: dwie siekiery, fragment sztyletu i grot oszczepu.
Epoka żelaza
Okres wpływów rzymskich
Okres wpływów rzymskich ilustruje kolekcja rzymskich monet (ponad 270 sztuk) z III – IV w. n.e. Niestety, zabytki te, znalezione na hałdzie wykopu inwestycyjnego w centrum Jeleniej Góry, nie reprezentują śladów osadnictwa z tego okresu w naszym regionie, a są najprawdopodobniej fragmentem bliżej niezidentyfikowanej kolekcji, prawdopodobnie zdeponowanej przez przedwojennego mieszkańca miasta.
Dodatkowo, zabytki z okresu wpływów rzymskich wpisano do inwentarza zbiorów pomocniczych: dwa naczynia o cechach rzymskich, jednakże bez żadnych informacji o kontekście odkrycia oraz naczynie z czerwonej glinki, z odciskami stempli na wewnętrznej stronie – być może forma służąca do wyrobu charakterystycznej, rzymskiej ceramiki, tzw. terra sigilata.
Średniowiecze
Średniowiecze to czas lokacji miejskich, kolonizacji i intensywnego zagospodarowania regionu, dlatego zabytki średniowieczne należą do najliczniejszych w zbiorach Działu Archeologii. Podzielić je można na zbiory przedwojenne, pozostałe po niemieckim Riesengebirgs Museum, oraz zabytki pozyskiwane współcześnie, w trakcie badań własnych Muzeum Karkonoskiego i przekazywane przez inne instytucje.
Zabytki ze zbiorów przedwojennych w większości mają niewielką wartość poznawczą, ponieważ nie zachowała się do nich żadna dokumentacja, dotycząca miejsc odkrycia, kontekstu itp. Do zabytków tych należą fragmenty ceramiki, elementy uzbrojenia: groty oszczepów, groty bełtów do kusz i strzał do łuków, ostrogi, miecz, topory oraz inne przedmioty codziennego użytku (żarna, przęśliki itp.).
Zbiory pozyskiwane współcześnie to głównie zabytki z planowych badań oraz nadzorów archeologicznych, realizowanych przez Muzeum Karkonoskie oraz inne instytucje do tego uprawnione, na terenie zabytkowych miast regionu (Bolesławiec, Lubań, Lubomierz, Lwówek Śląski, Kamienna Góra) oraz samej Jeleniej Góry (ulice: Jasna, Grodzka, Krótka, Długa, Bankowa, Szkolna, Solna). Zabytki te to głównie przedmioty codziennego użytku, przede wszystkim ceramika (naczynia zachowane zarówno w całości, jak i we fragmentach), naczynia szklane, uzbrojenie, przedmioty drewniane, ze skóry, metalowe (noże, gwoździe), kościane, kamionkowe.
Nowożytność
Do zabytków nowożytnych (XVII – XX wiek) zaliczyć należy przedmioty o podobnej charakterystyce, jak opisane powyżej, zarówno pod względem wykonania, jak i sposobu pozyskania, ale o młodszej metryce. Do inwentarza zabytków pomocniczych wpisane zostały nowożytne (koniec XIX – 1. poł. XX w.) szklane buteleczki, fiolki apteczne, flakoniki po perfumach, licznie znajdowane na dawnych śmietniskach.
