„Pejzaż karkonoski”
Zachęcamy Państwa do zwiedzenia wystawy w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. Po raz pierwszy prezentujemy temat pejzażu tak szeroko korzystając tylko z własnych zbiorów. Można tu obejrzeć ok. 20 grafik, kilka przykładów przewodników górskich, tak popularnych w XIX w. oraz obrazy malowane w technice olejnej.
Opowieść o tym gatunku malarstwa rozpoczynamy od najstarszych w zbiorach grafik z końca XVIII w., które przyczyniły się do rozwoju malarstwa pejzażowego, a kończymy obrazami powstałymi już w połowie XX wieku.
Już w 2 połowie XVIII w. Karkonosze stały się atrakcyjne zarówno dla artystów zachwycających się malowniczością gór i czerpiących z nich inspiracje, jak i coraz liczniejszych turystów.
Zanim narodziło się malarstwo propagujące pejzaż górski, pierwsi podjęli ten temat graficy. Widoki Karkonoszy pojawiły się już w połowie XVIII w. Przedstawiały przede wszystkim topografię gór i panoramy miast. Najbardziej znanymi autorami byli Anton Balzer (1771-1807) i Christoph Nathe (1753-1806), Gottfried Daniel Berger (1744-1824) .
W XIX w. coraz częściej temat pejzażu karkonoskiego podejmowany był przez artystów malarzy. Obraz Artura Blaschnika (1823 – 1918) przedstawia znany pałac w Karpnikach na tle Sokolików, a Paula Linkego (1844 – 1917) nastrojowy pejzaż karkonoski.
Interesujące jest dzieło Quido Manesa (1828-1880) Josefina Kablik na Śnieżnych Kotłach z 1848. W centrum kompozycji pojawia się postać czeskiej botaniczki, aptekarki z Vrchlabi, odkrywczyni nowego gatunku pierwiosnka – primula minima, jego czerwone kwiatki widoczne są nieopodal skały, przy której przyklęknęła.
Ogromną rolę w rozwoju pejzażu śląskiego odegrał wrocławski malarz Adolf Dressler (1833-1881). Propagował malowanie pejzażu w terenie, regularnie przyjeżdżał ze swoimi uczniami w Karkonosze (do Przesieki), prowadził Pracownię Malarstwa Krajobrazowego przy nowopowstałym Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu (1879 r.). Grafika „Potok leśny”, jest dobrym przykładem nastrojowych pejzaży tworzonych przez artystę.
Gertrud Staats, jedna z najzdolniejszych uczennic Dresslera malowała zarówno pejzaż karkonoski jak i elementy architektury wiejskiej oraz martwe natury.
Carl Ernst Morgenstern (1847-1928) przez 30 lat pracował jako pedagog w klasie malarstwa krajobrazowego objętej po Dresslerze, wykształcił dwa pokolenia artystów. Jego uczniami byli m. in.: Paul Weimann (1867-1945), Franz von Jackowski (1885-1974), Heinrich Tüpke (1876-1951), Alfred Nickisch (1872-1948).
W 1 poł. XX w. pejzaż karkonoski przyciągnął artystów malarzy i grafików, którzy się tu również osiedlali. W 1922 roku w Szklarskiej Porębie utworzyli oni Stowarzyszenie Artystów św. Łukasza.
